Geslaagde opleidingsdag over artificiële intelligentie

AI in het notariaat – hype of houvast?

Tim Goudriaan trapte de middag af met de prikkelende vraag: “AI in het notariaat – hype of houvast?”. Hij nam de deelnemers mee in de stand van zaken rondom generatieve AI, van ChatGPT tot Claude.ai en Perplexity.ai.

Na een korte introductie over wat AI precies is – van machine learning tot deep learning – zoomde hij in op praktische toepassingen in het notariaat, waaronder het voorbereiden van dossiers en conceptakten, het analyseren van jurisprudentie, het opstellen van adviesbrieven en
het samenvatten van gesprekken of cliëntinformatie.

Hij benadrukte dat AI geen vervanging is van juridische expertise, maar een krachtig hulpmiddel kan zijn om routinewerk te versnellen en analyses te verbeteren. De sleutel is volgens Goudriaan effectief “prompten” – het formuleren van duidelijke en contextrijke opdrachten aan AI-systemen.
Goudriaan wees op de nieuwe verplichting uit de Europese AI Act die vanaf 2 februari 2025 geldt: iedereen die binnen een organisatie met AI-systemen werkt, moet beschikken over AI-geletterdheid. Dat omvat niet alleen technische kennis, maar ook inzicht in risico’s zoals bias, manipulatie en aansprakelijkheid.

Zijn conclusie: “AI zal het notariaat niet vervangen, maar notarissen die AI begrijpen, zullen notarissen vervangen die dat niet doen.”

AI en de KNB – kennis, kaders en controle

In de tweede sessie gaven Wouter Siepman (business architect) en Annemijn van Kersbergen (adviseur praktijkzaken en CAICO), beiden van de KNB, een inkijk in de AI-initiatieven van de KNB en de wijze waarop de beroepsorganisatie AI op een verantwoorde manier integreert in haar dienstverlening.

Een van de onderdelen is Noty, de AI-assistent (pilot) die als hulpmiddel kan dienen voor de afdeling Praktijkzaken bij het beantwoorden van praktijkvragen. De sprekers lieten zien hoe Noty zich ontwikkelde van een “brugklasser” in 2023 tot een “gemiddelde student” in 2024, steeds beter in contextbegrip en domeinkennis, maar nog altijd is begeleiding nodig.

Onlangs zijn verschillende publicaties vanuit de KNB verschenen, zoals een AI-themapagina, het CNUE AI Handboek (in het Engels en Nederlands) en de introductie van de AI-weegschaal.

Het tweede deel van hun presentatie ging over AI-geletterdheid, een thema dat de KNB aan de hand van drie dilemma’s toelichtte:

1. Human-in-the-loop – hoe houd je betekenisvolle menselijke controle, zonder innovatie te verstikken?
2. Prompt injection – hoe bescherm je de integriteit van data tegen taalkundige manipulatie?
3. Hallucinaties – hoe ga je om met foutieve, maar overtuigende AI-uitvoer?

De sprekers formuleerden het kernachtig: “AI mag helpen denken, maar nooit beslissen”. Hun boodschap was helder: AI kan alleen verantwoord worden toegepast als de gebruiker begrijpt wanneer hij of zij moet twijfelen.

Reflectie en toekomst

De opleidingsdag maakte duidelijk dat de digitalisering van het notariaat in een nieuwe fase is beland. AI is niet langer een verre innovatie, maar een dagelijkse realiteit die vraagt om professionele volwassenheid en ethisch bewustzijn. Zowel de presentatie van Tim Goudriaan als die van de KNB benadrukten dat AI-geletterdheid een kerncompetentie wordt voor iedere notaris.

Praktische informatie

De opleidingsdag vond plaats in een inspirerende omgeving in Zwolle met ruimte voor discussie en kennisdeling. De presentaties van zowel Tim Goudriaan als de KNB zijn na afloop gedeeld met alle deelnemers.

Wilt u zich inschrijven voor de eerstvolgende opleidingsdagen in 2026, stuur dan een mail naar cursussen@it-notaris.nl. Dit is niet alleen mogelijk voor leden van de vereniging, maar ook voor (kandidaat-)notarissen, die kennis willen maken met de vereniging.