Opleidingsdag Vereniging IT-Notaris: ‘Over betrouwbaarheid en (gezichts)bedrog’
Artificial Intelligence grijpt in op de hele samenleving – en dus ook op het notariaat. AI-tools worden vaak gepresenteerd als de nieuwe wonderolie. Ze hebben het antwoord op alle vragen en er wordt al druk gespeculeerd over welke beroepen deze schitterende technologie de komende jaren overbodig gaat maken.
Gebruikers prijzen de compleetheid en vooral ook de snelheid waarmee antwoorden op het scherm verschijnen. Maar is het allemaal wel goud wat er blinkt? Hoe betrouwbaar zijn de antwoorden die je krijgt via programma’s als ChatGPT en Copilot? Kun je daar blind op varen, of is de nodige terughoudendheid op z’n plaats? Bovendien schuilt er in AI ook nog eens een wezenlijk gevaar als het gaat om de belangrijkste pijler van het notariaat: de rechtszekerheid. Is de persoon die je spreekt ook werkelijk wie hij of zij claimt te zijn? Of is er sprake van (deep) fake? Zolang iemand fysiek tegenover je zit, is dat makkelijk vast te stellen. Maar hoe zit dat online? Bijvoorbeeld als identificatie verloopt via een selfie of een videocall? Vragen genoeg. Tijdens de opleidingsdag van de Vereniging IT-Notaris op 19 november j.l. gingen de 30 aanwezigen onder deskundige begeleiding op zoek naar antwoorden.
AI denkt niet
Sjoera Nas van Privacy Company trapte af met een lezing over AI en gegevensbescherming. Haar belangrijkste inzicht: AI is geen wondermiddel en zeker niet onfeilbaar. Voor je er tijd mee bespaart moet je veel tijd investeren in het leren kennen van de ins en outs. Een AI-programma is namelijk geen zoekmachine maar een tekstgenerator die op basis van je vraag met behulp van een zogeheten Large Language Model (LLM) woorden combineert tot een logisch, maar niet noodzakelijkerwijs juist antwoord. Soms is er zelfs sprake van complete onzin. Dat blijkt wel uit de observatie dat als je twee keer dezelfde vraag stelt, de kans bestaat dat je ook twee verschillende antwoorden krijgt. Hoe verleidelijk de gedachte ook is, AI denkt echt niet voor je. Het is een van de hulpmiddelen die je ter beschikking staan bij het vinden van het juiste antwoord. Meer nog dan bij het gebruik van bijvoorbeeld Google geldt hierbij: check, check, double check. Daarom adviseert Sjoera bij het raadplegen van een dergelijk programma steeds te vragen naar de bron. Verwerk vooral ook geen persoonsgegevens in de vragen die je aan een generatieve AI-tool stelt. Alles wat je uploadt wordt gebruikt om de tool te trainen. Zeker in de populaire gratis systemen is het risico van een datalek daarmee levensgroot.
What you see is not always what you get
Parya Lotfi van DuckDuckGoose bood de leden een verdieping op het gebied van deep fake. Daarmee ligt ID-fraude op de loer, iets waar bijvoorbeeld banken al veel mee te maken hebben. Ze liet in een demo enkele indrukwekkende maar ook beangstigende voorbeelden zien. Zo veranderende een van haar collega’s met een digitaal masker op in het tweelingzusje van Parya en werd een paspoortfoto tijdens een videocall overtuigend gemanipuleerd. Terwijl met het ontwikkelen van de technische mogelijkheden het misbruik en zeker ook de impact ervan toenemen, werken organisaties als die van Parya tegen de klok aan systemen om deep fake te detecteren. Met als doel: ‘a digital world in which we can still believe what we perceive’.
AI en het notariaat
Dat dergelijke ontwikkelingen grote risico’s in zich dragen voor het notariaat illustreerden Irene van Holst en Annemijn van Kersbergen van de KNB in hun gezamenlijke presentatie. Het onderwerp staat bij de KNB stevig op de agenda. Zo werkt men onder meer aan de doorontwikkeling van ‘Noty’, een pilotproject om te onderzoeken of AI als assistent inzetbaar is, bijvoorbeeld bij het beantwoorden van binnenkomende praktijkvragen. De KNB neemt ook actief deel aan de CNUE-werkgroep die zich buigt over de opstelling van AI-richtlijnen voor het notariaat. Voor notarissen die worstelen met de vraag wat AI op dit moment betekent voor hun praktijk en wanneer ze het middel wel en niet kunnen inzetten, heeft de beroepsvereniging een lijst met praktische do’s and dont’s ontwikkeld.
Vereniging IT-Notaris
De digitalisering van de maatschappij stelt het notariaat voor steeds weer nieuwe uitdagingen. Rechtszekerheid staat onder druk en vraagt om voortdurende waakzaamheid. Als dé specialistenvereniging voor notarissen, kandidaat-notarissen en notariële medewerkers met interesse in de actuele ontwikkelingen rond ICT, intellectueel eigendom en digitalisering, wil de Vereniging IT-Notaris hieraan een waardevolle inhoudelijke bijdrage leveren.
Programma 2025
De eerstvolgende opleidingsdagen zijn op 13 mei en 11 november 2025. Naast de fysieke bijeenkomsten organiseren we op 11 maart 2025 een onlinecursus. Voor alle opleidingsdagen en cursussen kunt u zich nu al aanmelden via cursussen@it-notaris.nl. Ook niet IT-notarissen zijn van harte welkom!
Meer informatie
De sheets van de presentaties van alle opleidingsdagen zijn voor verenigingsleden verkrijgbaar via het Ledennet. Voor meer informatie, ook over het lidmaatschap: https://www.it-notaris.nl/home.